«ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆՆ ԻՐ ՀԱՄԱՐ ՑԱՆԿԱԼԻ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐՈՎ ԿԳՆԱ ԴԵՊԻ ՆԱԽԱԳԱՀԱԿԱՆ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ»

«Իրատես de facto»-ի հյուրն է ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր ԿԱՐԻՆԵ ԱՃԵՄՅԱՆԸ
-2011-ի բյուջեի նախագիծն արդեն խորհրդարանում է։ Իբրև գիտության, կրթության, մշակույթի և երիտասարդության հարցերի հանձնաժողովի անդամ` ի՞նչ գնահատական կտայիք բյուջեի նախագծին, այդ ոլորտներին կատարված հատկացումները բավարա՞ր են:
-Բյուջեի նախագիծը դեռ ԱԺ հանձնաժողովներում է քննարկվում, իբրև հաջորդ տարվա գլխավոր ֆինանսական փաստաթուղթ` բնականաբար տարբեր քաղաքական ուժեր տարբեր գնահատականներ են տալիս: Ես կարծում եմ, որ մենք աշխատում ենք դուրս գալ գլոբալ ֆինանսատնտեսական ճգնաժամից, և դա է հիմնական բնորոշիչը: Ձեր նշած ոլորտներում ֆինանսական հատկացումներն ավելացել են, և դա արդեն խոսուն փաստ է: Եթե այս պայմաններում աշխատավարձերը բարձրացվում են, խոսքը մասնավորապես վերաբերում է մշակույթի ոլորտի աշխատողներին, գուցե ոչ շատ, բայց բարձրացվում են, նշանակում է ամեն ինչ այդքան վատ ու անհուսալի չէ, ինչպես փորձում է ներկայացնել ընդդիմությունը: Իհարկե, նաև ամեն ինչ շատ լավ չէ, որ ասենք` արդեն ամեն ինչ արված է:
-Ի՞նչ չկա բյուջեի նախագծում, որ կուզեիք անպայման լիներ:
-Հուշակոթողների վերականգնմանը հատկացված գումարները, կարծում եմ, շատ քիչ են, ես այս հարցն անցյալ տարվա բյուջեի քննարկման ժամանակ էլ բարձրացրել եմ, չնայած կարծում եմ, որ այս ոլորտը համակարգված լուծումներ է պահանջում: Այդպիսի բյուջե ունենալով ես համոզված եմ, որ այս կետում կարող էինք ավելի մեծ թիվ ունենալ` նկատի ունենալով նաև այն խնդիրները, որ կան հուշակոթողների վերականգնման հարցում: Չափազանց մեծ թվով հուշարձաններ ունենք հանրապետության տարածքում, որ բարձիթողի վիճակում են, և մի քանի տարի հետո այլևս վերականգնելը դժվար կլինի:
-Այսինքն` պետությունն իր խնդիրը վերահասցեագրում է բարերարների՞ն:
-Իմ կարծիքով` այս բարդ հարցը պետական մոտեցում է պահանջում: Կան բարերարներ, ովքեր բավականին աշխատանք են տանում, սակայն այդ աշխատանքները հատվածական են:
-ՈՒրեմն պետք է շահագրգռել, պայմաններ ստեղծել, դրդել...
-Շահագրգռե՞լ: Եթե վերականգնված հուշակոթողի պատին ընդմիշտ հավերժանում է վերականգնող բարերարի անունը, ուրիշ ի՞նչ է պետք: Մենք սիրում ենք խոսել այլ պետությունների տարածքում հայկական հուշարձանների ոչնչացման մասին, մեր մշակութային ժառանգության պահպանման մասին, իսկ մեր երկրում պատասխանատվություն չունե՞նք: Ես կարծում եմ, որ այդ հարցը դեռ իր պատասխանին է սպասում:
-Հանրակրթության մասին օրենքում լրացումներ կատարելու օրինագիծը երկրորդ ընթերցմամբ է քննարկվում, հիմնարար փոփոխություններ եղե՞լ են:
-Անցած ամիսներին տասնյակ քննարկումներ են եղել շահագրգիռ անձանց, տարբեր կազմակերպությունների հետ, խորհրդարանական լսումներ կազմակերպվեցին: Կոալիցիոն գործընկերների, «Ժառանգության» առաջարկությունների մեծ մասը ներառվել է օրինագծում: Ոլորտը կարգավորվում է «Հանրակրթության մասին» օրենքով, մի լրացում է արվում ընդամենը «Լեզվի մասին» օրենքում, որը բովանդակային չէ, հղում է «Հանրակրթության մասին» օրենքին. «Միջազգային հանրակրթական ծրագրերի իրականացման առանձնահատկությունները սահմանվում են «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքով»: Այսքանը. այս հղումն արվում է, որպեսզի օրենքը համապատասխանի իրավական տեխնիկայի կանոններին: Օրինագծի լրամշակված տարբերակում սահմանված են բոլոր այլընտրանքային կրթական ծրագրերը` հեղինակային, փորձարարական, միջազգային: Խորհրդարանական լսումների ժամանակ մտահոգություն հնչեց, որ այդ դպրոցները կարող են հետագայում մասնաճյուղեր բացել, բազմանալ, օրինագծով սահմանվում է, որ այս ուսումնական հաստատությունները չեն կարող ստորաբաժանումներ ունենալ: Եթե մենք ընդհանրապես դեմ չենք այս դպրոցների գոյությանը, եթե դիտարկում ենք միջազգային ծրագրերի, Բոլոնյան գործընթացի շրջագծում, պետք է ունենանք այնպիսի օրենք, որը թույլ կտա իրականացնել այդ կրթական ծրագրերը միջազգային կրթական չափորոշիչներին համապատասխան:
-Ի՞նչ ենք ունենում, ի վերջո, այս օրինագծով:
-Ապագայում 2 մասնավոր և 9 միջպետական դպրոց, որտեղ 1-ին դասարանից բոլոր հայագիտական առարկաներն ուսուցանվում են ինչպես հանրակրթական դպրոցներում, և իրավունք ունեն իրականացնելու միջնակարգ կրթության երրորդ աստիճանի հանրակրթական ծրագրեր:
-Այդ դպրոցների շրջանավարտը որևէ առավելություն ունենալո՞ւ է հանրակրթական դպրոցի շրջանավարտից:
-Իրավական առումով` ոչ, այդ դպրոցի ավարտական վկայականով շրջանավարտը, ելնելով օտար լեզվի խորացված ուսուցումից, ավելի հեշտությամբ կարող է ընդունվել համապատասխան ուսումնական հաստատություններ:
-Ձեր կարծիքով` երբվանի՞ց կգործեն այդ դպրոցները:
-Բնականաբար` ոչ շուտ, օրենքը թույլ է տալիս միջպետական պայմանագրերի առկայության դեպքում արդեն մեկ տարուց սկսել: Բայց հազիվ թե մեկ տարուց գործեն. կրթական ծրագրերի, դասագրքերի, մասնագետների, տասնյակ հարցեր կան դեռ լուծելիք:
-Կռվից հետո չեն կրակում, բայց չեմ կարող չհարցնել` ինչո՞ւ հիշյալ օրինագիծն այսքան ու այսպես քաղաքականացվեց:
-Ես համոզված եմ, հարցումներն էլ են վկայում, որ հասարակության մեծամասնությունը կողմ է օրինագծին, իհարկե, անհանգստության պատճառներ կային, արվել են կառուցողական առաջարկներ, բայց ցավալի էր, որ որոշ ուժերի համար օրինագիծը դարձավ քաղաքական շահարկումների առարկա և իրենց ամբիցիաները բավարարելու միջոց:
-Որոշ ուժերը քաղաքակա՞ն, թե՞ մասնագիտական հողի վրա էին:
-Քաղաքականը, դժբախտաբար, գերակշռեց մասնագիտականին: Գտնվեց բարեբեր հող, որ ինքնարտահայտման հնարավորություն տվեց կայացման խնդիր ունեցող մարդկանց, այլ բացատրություն չկա քննարկումներն անձնական վիրավորանքներով համեմելուն: Տեսակետների արտահայտման ու պաշտպանության մեջ ծայրահեղությունը սխալ է: Ազգային ժողովը մարտադաշտ չէ, հավասարակշռված, տարբեր տեսակետների համադրումով միայն հնարավոր է լավագույնին հասնել:
-ՀՀԿ-ԲՀԿ անհաշտ մտերմության պատճառը ո՞րն եք համարում:
-Ես մեծ անհաշտություն չեմ տեսել:
-Մեծ մտերմությունն էլ ես չեմ տեսել:
-Ընդունեք, որ կա նաև լրատվամիջոցների սադրանքը:
-Կա, բայց ո՞վ ասաց, որ սադրանքին պետք է կուլ գնալ:
-Համաձայն եմ, բայց եթե, իրոք, հակասություններ լինեին, մի կոալիցիայում չէինք լինի, քաղաքական որոշումներ ընդունելիս մեր տեսակետները չէին համընկնի:
-ԲՀԿ-ն արդեն բարձրաձայնում է 50+1 տոկոս հավաքելու մտադրությունը: Դա բավականաչափ բաց ակնարկ է, որ ուղղված չէ ո՛չ «Ժառանգությանը», ո՛չ ՀՅԴ-ին, ոչ ՕԵԿ-ին, ուղղված է այն ուժին, որ հիմա ունի 50+1-ը: Կոալիցիոն գործընկերության վառ դրսևորում է, իհարկե, ընտրություններից երկու տարի առաջ սեփական հավակնությունների մասին զգուշացնելը, բայց որքանո՞վ է հավանական:
-Ընտրություններից առաջ պիտի գնահատես քո ուժերը և հավասարաչափ բաշխես, մինչև վերջնագիծ դեռ երկար ճանապարհ կա: ԱԺ ընտրությունները նախորդում ու նախապատրաստում են նախագահական ընտրությունները, այդ պատճառով էլ ՀՀԿ-ն հակադարձեց, որ պետք է հայտարարել նաև նախագահի թեկնածուի անունը: Ես ճիշտ եմ համարում հավասարակշռված մոտեցումը, ժամանակի մեջ ու տարածության վրա ուժերի խելամիտ բաշխումը: Կայծակնային որոշումներ ընդունել-իրագործելը «Հանրապետականի» ոճը չէ, մենք ամբողջ տարին կատարում ենք մեր ծրագրած աշխատանքները` մշակութային, կրթական, առողջապահական, այդ ծրագրերը չեն հարմարեցվում նախընտրական ժամանակին կամ հետընտրական ժամանակում չեն դադարեցվում:
-Միմյանց վարկաբեկելիս կուսակցություններն ինչո՞ւ չեն մտածում ընտրողի վերաբերմունքի մասին, որովհետև մտադիր են հարցն ընտրակաշառքո՞վ լուծել:
-Պետք է տարբերակել` ի՞նչ է նշանակում «միմյանց վարկաբեկել» և ի՞նչ է նշանակում «ընտրակաշառք»: Կուսակցական աշխատանքը վերաբերում է ամբողջ հասարակությանը, հնարավոր են ինչ-որ տարակարծություններ, որ գնահատվեն որպես միմյանց վարկաբեկել: ՀՀԿ-ն որևէ ծրագիր չի իրականացրել, որի ընթացքում կամ ավարտից հետո ասի` մենք դա արել ենք քեզ համար, որ քո ձայնն ընտրություններում մեզ տաս: Ընտրողների հետ աշխատանքը նորմալ կուսակցական աշխատանք է, որ ուղղված է երեխաներից մինչև ծերեր, սահմանամերձ գոտիներից մինչև մայրաքաղաք: Կուսակցությունների միջև հնարավոր է առողջ մրցակցություն:
-Կուսակցությունների` միմյանց վարկաբեկումը ընտրության գաղափարն է վարկաբեկում:
-Ո՞ր երկրում է իդեալական ընտրություն լինում:
-Դա բացատրությո՞ւն է, թե՞ արդարացում:
-Վատ օրինակը վարակիչ է, ես կարծում եմ` այս վաղաժամ սկսված քարոզչությունը անվստահության դրսևորում է, ավելի շատ իրենք իրենց են դիմում ու համոզում, քան ուրիշներին: Այն մարդիկ ու քաղաքական ուժերը, որոնք վստահ են իրենց հնարավորություններին, հանգիստ աշխատում են: Առաջ ընկնել պետք չէ, դեռ այնքան ժամանակ ու իրադարձություններ կան:
-Համաձա՞յն եք, որ ԲՀԿ-ն ինքնամատույց ձգտում է զոհի լուսապսակի:
-Այսի՞նքն:
-Նախարարների ու պաշտոնյաների հոդաբաշխ բացատրություն չստացող փոփոխություններ, մեծ ու փոքր սկանդալներ, հայտարարություններ, տեսեք` մեզ ինչպես են ճնշում...
-Ես կարծում եմ` ավելի կոռեկտ կլիներ, որ նման հարցերն ուղղեիք ԲՀԿ-ական պատգամավորներին:
-Իհարկե, ես էլ եմ կարծում, նույնիսկ գիտեմ` ինչ պատասխան եմ ստանալու: Քաղաքական դաշտում սադրանքները` հայերեն` «մուտիլովկան», սովորական են, խելամտությունը խուսանավելը չէ՞, որ սադրողը որոգայթում լինի:
-Ես կարծում եմ, որ սադրանքներին տրվում են նրանք, ովքեր իրական խնդիրներ ունեն, քաղաքական գործիչ, քաղաքական կուսակցություն միանգամից չեն դառնում, ճանապարհը շատ ու շատ բարդությունների, որոգայթների միջով է անցնում:
-50+1-ն ո՞ւմն է լինելու:
-Մենք մեր ուժերը երբեք չենք գերագնահատում, բայց և չենք թերագնահատում, կարծում եմ` «Հանրապետականն» իր համար ցանկալի ցուցանիշներով կգնա դեպի նախագահական ընտրություններ:
Զրույցը` Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԻ

Մեկնաբանություններ